VÀI NÉT VỀ LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG ĐÌNH - NGHÈ LÊ XÁ - LÊ NINH

VÀI NÉT VỀ LỄ HỘI TRUYỀN THỐNG ĐÌNH - NGHÈ LÊ XÁ - LÊ NINH

 Nghè Lê Xá xã Lê Ninh là nơi thờ Danh tướng họ Chu húy là Việt Hồng, thuộc tướng thời Lý Thái Tông. Theo bia thần phả ghi chép sự tích cho biết. Ngài đã có công phò vua đánh giặc Xiêm xâm lược. Trong trận chiến, ngài bị trọng thương tại khu núi cổ ngựa thuộc Lê Xá trang. Tuy nhiên ngài vẫn anh dũng chiến đấu đánh tan quân giặc. Khi về đến vị trí Nghè hiện nay thì ngài hóa, khi đó trên trời bỗng nhiên mây kết thành 3 dải ngũ sắc huy hoàng lộng lẫy. Trong chốc lát, nơi Ngài nằm xuống đất đã tự bồi đắp cao thành mộ. Nhân dân liền lập biểu tâu lên nhà vua. Vua vô cùng thương tiếc, sai người sắc phong cho ngài là Thượng đẳng thần, gia phong cho nhân dân lập Nghè miếu thờ phụng làm Thành hoàng làng và ban phong đất đai và tiền bạc để nhân dân đời đời thờ phụng. 

          Tưởng nhớ công đức anh linh của ngài. cứ vào dịp từ 15 đến 18/2 âm lịch  hằng năm, nhân dân Lê Xá lại mở lễ hội truyền thống. Trong lễ hội  có Lễ rước thánh từ nghè về Đình, tế an vị và phân công các xóm thay phiên cung kính phụng thờ trong suốt những ngày lễ  hội. Các trò chơi được nhân dân nô nức tham gia như kéo co, bóng chuyền, cầu thùm, bắt vịt dưới nước.... Các xóm còn chủ động xây dựng các chương trình văn nghệ phong phú phục vụ lễ hội. Ngày 18/2 nhân dân các xóm trong làng lại tề tựu đông đủ, trang phục chỉnh tề, nghiêm trang, nghi lễ đầy đủ tổ chức Tế rã đám và rước Ngài về lại nghè làm lễ An vị và kết thúc lễ hội. 

Đặc biệt, Ngôi nghè cổ hiện nay vẫn còn được lưu giữ nguyên vẹn các kiến trúc cổ. Ban thờ của ngài được thiết kế theo kiểu nhà sàn, nằm trọn ven trong phần gian giữa của nghè. Ngay dưới ban thờ là phần mộ của ngài. Trên mộ còn nguyên vẹn một tấm bia lớn, kích thước khoảng 80 x 120 cm. Bia Do Hàn lâm viện Đông các Đại học sỹ Nguyễn Bính phụng soạn thế kỷ 15 và được Quản giám Bách thần Tri điện Hùng lĩnh Thiếu Khanh Nguyễn Hiền phụng sao vào thế kỉ 18Các chữ Hán khắc trên bia còn rất rõ nét. Là căn cứ quan trọng để phục vụ cho việc nghiên cứu và sưu tầm các giá trị văn hóa truyền thống.