Mời quý vị và các bạn xem phim Lễ đón bằng Di tích lịch sử Nghè - Đình Lê Xá - xã Lê Ninh theo tuần tự các link sau:
https://www.youtube.com/watch?v=h0TYQMR_M3E
https://www.youtube.com/watch?v=VsuQCbCEr5g
https://www.youtube.com/watch?v=g9BLlvzeTDc
https://www.youtube.com/watch?v=AN9HRZ4x6e0
Ngày 16 tháng 3 năm 2014 (16/2/Giáp Ngọ) UBND xã Lê Ninh đã long trọng tổ chức lễ đón bằng công nhận xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh cụm di tích Nghè - Đình thôn Lê Xá, xã Lê Ninh, huyện Kinh Môn , Tỉnh Hải Dương.
Về dự lễ đón bằng và lễ hội truyền thống Di tích Nghè - Đình Lê Xá, ở huyện có Đ/c Tiên Văn Hồng, Phó Bí thư huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện; Đ/c Trương Công Huấn - Thường vụ huyện ủy - Chủ tịch HĐND huyện. Đ/c Nguyễn Thị Liễu, Thường vụ huyện ủy - Phó Chủ tịch UBND huyện cùng các đ/c trưởng các ban ngành, đoàn thể huyện Kinh môn, đại diện lãnh đạo các xã bạn, đại diện các cơ quan, doanh nghiệp đóng quân trên địa bàn khu vực lân cận, lãnh đạo Đảng ủy, Chính quyền, các ban ngành, đoàn thể địa phương, các đ/c Bí thư chi bộ, trưởng - phó thôn của các thôn trong toàn xã cùng đông đảo bà con nhân dân và quý khánh thập phương đã về dự lễ.
Tại buổi lễ, đ/c Nguyễn Thị Liễu - Phó Chủ tịch UBND huyện Kinh Môn đã tặng hoa, trao Bằng xếp hạng di tích cho địa phương và có bài phát biểu quan trọng với địa phương, trong đó đ/c đã nêu bật giá trị to lớn của di tích, đồng thời ghi nhận, biểu dương công tác bảo tồn, tôn tạo di tích của cán bộ và nhân dân địa phương. đ/c cũng giao nhiệm vụ cho cán bộ và nhân dân địa phương thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý di tích huyện Kinh Môn và các ngành chức năng của huyện trong công tác bảo tồn, trùng tu tôn tạo các di tích trên địa bàn xã.
Di tích Nghè - Đình Lê Xá là di tích thứ 4 trong xã được xếp hạng, trong đó có 2 di tích được xếp hạng gồm Đình Ninh Xá xếp hạng Quốc gia năm 1997; Đình Nội Hợp xếp hạng Quốc gia năm 2006 và Đình Tiên Xá được xếp hạng cấp tỉnh năm 2007.
Một số nét chính về di tích Nghè - Đình Lê Xá
ỦY BAN NHÂN DÂN
 XÃ LÊ NINH |
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Lê
Ninh, ngày 28 tháng 02 năm 2014
|
TÓM TẮT LỊCH SỬ DI
TÍCH
NGHÈ – ĐÌNH LÊ XÁ – XÃ LÊ NINH
1. Sơ lược về
địa bàn xã
Lê Ninh là một xã miền núi phía tây bắc của huyện
Kinh Môn. Xã có tổng diện tích tự nhiên là 1.212,11 ha. Dân số năm 2013 là 7.867
người. Nghề nghiệp chủ yếu là nông nghiệp. Xã có 5 thôn gồm Vĩnh Lâm, Lê Xá, Nội
Hợp và Tiên Xá, trong đó thôn Lê Xá là thôn trung tâm của xã. Toàn xã có 2 làng
văn hóa, trong đó Ninh Xá được tỉnh công nhận năm 2007. Vĩnh Lâm được huyện
công nhân năm 2012. Về hệ thống di tích: Hiện tại toàn xã đã có 4 di tích được
xếp hạng trong đó Đình Ninh Xá được xếp hạng cấp Quốc gia năm 1997; Đình Nội Hợp
được xếp hạng cấp Quốc gia năm 2006. đìnhTiên Xá được xếp hạng cấp tỉnh năm
2007 và Nghè – Đình Lê Xá được xếp hạng năm 2014.
Qua quá trình biến thiên của lịch
sử, vào đầu thế kỷ 19, thôn Lê Xá là một xã thuộc Tổng Kim Lôi, huyện Đông Triều,
phủ Kinh Môn. Năm Tự Đức thứ 6 (1853) đến năm Đồng Khánh thứ 2 (1887), nhà Nguyễn
bỏ đơn vị hành chính cấp tổng và phủ, Lê Xá cùng các làng xã của Lê Ninh thuộc
huyện Đông Triều. Năm Thành Thái thứ 5
(1893) thuộc về tổng Kim Lôi, huỵện Hiệp Sơn, phủ Kinh Môn, tỉnh Hải Dương. Năm
Duy Tân thứ 3 (1909) xã Lê Ninh thuộc huyện Đông Triều, tỉnh Hải Dương. Năm Khải
Định thứ 9 (1924) thuộc huyện Hiệp Sơn, Phủ Kinh Môn. Từ sau cách mạng tháng
8/1945, xã Lê Ninh gồm 5 thôn Vĩnh Lâm, Lê Xá, Nội Hợp, Tiên Xá và Ninh Xá như
ngày nay.
Thôn Lê Xá là
thôn trung tâm của xã, toàn bộ các cơ quan hành chính của xã đều nằm trên địa
bàn thôn. Thôn có trên 2.5 km đường 389 đi qua nên thuận tiện cho giao thông
phát triển các ngành nghề kinh doanh, dịch vụ. Là thôn có lịch sử truyền thống
lâu đời, hiện tại, Lê Xá là địa bàn quần cư của có 673 hộ, 2300 nhân khẩu, 43 dòng họ lớn nhỏ. Trong đó họ
Trịnh, họ Ngô, họ Nguyễn được coi là “Tiên công lập ấp” cùng với
các dòng họ khác chung sống đoàn kết xây dựng quê hương và lập lên Nghè – Đình
làng Lê Xá như ngày nay, đáp ứng đời sống tinh thần và nhu cầu sinh hoạt tín
ngưỡng của nhân dân. Năm 2013, thôn Lê Xá có 452/638 = 70.8% số hộ đạt
danh hiệu “Gia đình Văn hóa”. Cán bộ và nhân dân trong thôn đang nỗ lực phấn đấu
hoàn thiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới và xây dựng làng văn hóa.
2.
Di tích và danh nhân được thờ phụng tại Nghè – Đình Lê Xá
- Nghè
Lê Xá
Theo tấm bia ghi sự tích Thành
hoàng hiện đang được lưu giữ tại di tích và tương truyền trong nhân dân địa
phương, ngôi nghè được xây dựng vào thời Lý Thái Tông (1028-1054). Ngôi Nghè có
kiến trúc kiểu chữ nhất (-), gồm 3 gian, kết cấu kiến trúc kiểu kèo cầu, trụ
báng. Trải qua chiến tranh và sự khắc nghiệt của thiên nhiên, ngôi nghè đã được
tu sửa nhiều lần nhưng vẫn giữ được nhiều nét cổ kính. Năm 1968 bão lớn đã làm
đổ một bức hồi, nhân dân quyên góp tiền dựng lại theo dáng vẻ cũ. Năm 1992,
nhân dân tổ chức trùng tu tôn tạo như đảo ngói, làm lại sân, vườn và quy hoạch
lại diện tích, kè tường bờ ao để giữ được di tích như ngày nay.
-
Đình Lê Xá:
Theo các cụ cao niên trong làng
kể lại: Ngôi đình được xây dựng vào thờ Nguyễn thế kỷ XIX, có kiến trúc kiểu chữ
Công (工)
gồm 5 gian đại đình, 3 gian trung từ và 5 gian hậu cung, kết cấu kiến trúc kiểu
đao tàu déo góc với những mảng chạm khắc tinh xảo. Trong kháng chiến chống
Pháp, ngôi đình đã nhiều lần là căn cứ cho lực lượng Việt Minh họp kín để triển
khai nhiệm vụ hoạt đông du kích. Năm 1943, thực dân Pháp phá hủy ngôi đình. Năm
1957, hai giải vũ bị tháo dỡ phục vụ mục đích tiêu thổ kháng chiến. Năm 1993, để
đáp ứng nhu cầu tâm linh, nhân dân đã quyên góp tiền của để phục dựng lại ngôi
đình trên nền đất cũ và trở thành nơi sinh hoạt tín ngưỡng văn hóa của cả làng.
Ngôi đình hiện tại có kiến trúc kiểu chữ Nhất (-) gồm 5 gian với kiến trúc
tương đối đơn giản.
Hiện tại, cụm di tích Nghè –
Đình Lê Xá còn lưu giữ được rất nhiều cổ vật có giá trị như: Nghè Lê Xá đang
lưu giữ bát hương gốm Phù Lãng (thế kỷ 18), bia thần tích thời hậu Lê (năm
1737), ngai, tượng thành hoàng làng thời Nguyễn (TK 19). Ngôi đình còn lưu giữ
hòm sắc, mâm bồng thời Nguyễn (TK 19). Đài rượu thời Nguyễn (TK 20) cùng nhiều
hiện vật có giá trị khác.
-
Nhân vật được thờ:
Nghè – Đình Lê Xá – xã Lê Ninh
thờ thành hoàng Chu Viết Hồng, đây là vị nhân thần có công giúp vua Lý Thái
Tông (1028 – 1054) đánh giặc Chiêm Thành cứu nước. Tương truyền, thành hoàng
Chu Viết Hồng vốn là người làng Minh Hương (Bắc Quốc). Năm 17 tuổi, tư chất
thông minh, tài cao hiểu rộng, văn võ song toàn, lúc đó giặc Chiêm Thành đem
quân xâm lược nước ta. Nghe lệnh vua truyền, ông xin cầm quân đi giết giặc. Ông
đã đánh thắng nhiều trận, giết nhiều quân giặc, song thế địch ngày càng mạnh,
ông và quân sỹ đã ngoan cường chiến đấu. Về đến Đông Triều huyện, Lê Xá trang,
địa phận núi Cổ Ngựa cả người và ngựa đều bị thương nặng, đến đêm 10 tháng 7 âm
lịch ông hóa. Ghi nhớ công lao của vị tướng tuổi trẻ, tài cao, triều đình nhà Lý
đã ban phong làm “Thượng đẳng phúc thần” và ban cho trang Lê Xá được xây dựng đền
miếu để phụng thờ. Các triều đại về sau đều ban nhiều sắc phong ghi nhớ công ơn
của ngài.
3.
Phong tục lễ hội:
Hằng năm, cứ vào các ngày từ 15
đến 18 tháng 2 âm lịch, nhân dân trong làng lại nô nức tổ chức lễ hội truyền thống
nhằm tưởng nhớ công đức của vị thành hoàng làng, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa
màng bội thu, nhân khang vật thịnh. Trong lễ hội, ngày 15 tháng 2 có lệ rước
thành hoàng làng và bài vị của ngài từ Nghè về Đình làm lễ an vị, tế khai hội
và thờ phụng trong suốt những ngày lễ hội. Trong các ngày lễ hội, làng phân cho
các xóm tổ chức sắm lễ trong thời gian cụ thể để liên tục có lễ về lễ thánh. Đồng
thời tổ chức các trò chơi dân gian truyền thống như kéo co, cờ tướng, cầu thùm,
bịt mắt bắt dê, đấm niêu đất v.v... Trước đây, trong lễ rước có tục cúng lợn
ông bồ, ngày nay tùy theo điều kiện hằng năm các dòng họ và các xóm có thể tổ
chức rước lợn lễ thánh nhưng không nhất thiết. Riêng ngày 17 tháng 2 âm lịch,
theo lệ cổ làng ngừng các hoạt động vui chơi ca hát, chỉ hương khói giữ lễ.
Ngày 18 tháng 2 làng tổ chức tế giã và rước thành hoàng cùng bài vị trở lại làm
lễ an vị tại nghè và kết thúc lễ hội. Theo các cụ cao niên trong làng kể lại,
trước đây có năm do điều kiện kinh tế khó khăn hoặc làng có đám héo nên xin
thành hoàng cho phép rút ngắn thời gian lễ hội để rước ngài về nghè sớm hơn thường
lệ nhưng xin đài không được. Làng vẫn tổ chức rước giã nhưng đi chưa được nửa
đường, kiệu bỗng quay tròn rồi chạy như băng về đình. Dân làng đành lễ tạ và
duy trì lễ hội theo đúng truyền thống. ở Lê Xá ngày nay vẫn còn lưu giữ tục lệ
tránh tên húy của thành hoàng như: quả hồng thì gọi chệch thành quả cậy; không
ai được đặt tên con cháu là Hồng vì phạm húy, những nàng dâu của làng tên Hồng
đều được các gia đình gọi chệch sang tên khác.
4.
Quyết định công nhận:
Theo Quyết định số 438/QĐ-UBND
ngày 25 tháng 01 năm 2014 của UBND tỉnh Hải Dương do Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn
Mạnh Hiển ký, Nghè – Đình Lê Xá được công nhận xếp hạng là Di tích lịch sử.
Khoanh vùng bảo vệ gồm:
Khu
vực I: 1319 m2
Khu
vực II: 13.275 m2
NGƯỜI
LẬP
CC
VHXH - PHÓ BQL DT XÃ
VŨ
MINH THÀNH
|
